Wpływ projektu nowelizacji ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw z dn. 08 lipca 2021 roku pod kątem obowiązywania tych przepisów w odniesieniu do producentów opakowań

Wpływ projektu nowelizacji ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw z dn. 08 lipca 2021 roku pod kątem obowiązywania tych przepisów w odniesieniu do producentów opakowań

 

 

Wpływ projektu nowelizacji ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw z dn. 08 lipca 2021 roku pod kątem obowiązywania tych przepisów w odniesieniu do producentów opakowań

 

W związku z wejściem w życie dyrektyw pakietu odpadowego tj. m. in. Dyrektywy 2018/851, Dyrektywy 2018/850 oraz Dyrektywy 2018/852 konieczna stała się nowelizacja m. in.  następujących ustaw:

1. ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2020 r. poz. 797, z późn. zm.) (zwanej dalej „Ustawą o odpadach”),
2. ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz. U. z 2020 r. poz. 1114, z późn. zm.) (zwanej dalej „Ustawą o gospodarce opakowaniami”),

Powyższe zmiany w przepisach mają doprowadzić do osiągnięcia poziomu 65 % recyklingu
(i ponownego użycia) odpadów komunalnych do roku 2035.

 

Jak czytamy w uzasadnieniu do przedmiotowego projektu nowelizacja „ma doprowadzić do :

–    zmniejszenia zużycia surowców pierwotnych, co oznacza pozostawienie większej ich ilości dla przyszłych pokoleń,

–    większej dostępności i potencjalnie większego wykorzystania surowców wtórnych w produkcji towarów,

–    ograniczenia wytwarzania odpadów ogólnie i na mieszkańca oraz ograniczenia negatywnego oddziaływania odpadów na środowisko”.

 

 

1. Analiza Prawna

 

Dla przejrzystości wywodu warto wpływ poszczególnych ustaw na producentów opakowań przeanalizować oddzielnie.

 

 

1. Ustawa o odpadach

 

Najważniejszą postulowaną zmianą w Projekcie jest wprowadzenie do polskiego porządku prawnego systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta – rozumie się przez to zestaw środków podjętych w celu zapewnienia, aby wprowadzający produkty, w tym produkty w opakowaniach, ponosili odpowiedzialność finansową lub finansową i organizacyjną na etapie cyklu życia produktu, gdy staje się on odpadem.

 

Istotną nowelizacją jest również zmiana treści art. 22, która dotychczas przewidywała zasadę, iż to wyłącznie „zanieczyszczający płaci”. Po ewentualnym wejściu w życie Ustawy o odpadach poza wymienioną zasadą będzie ona zawierać opis systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta opakowań. Doprecyzowano także, iż koszty ponoszone przez producenta opakowań obejmą dodatkowo wszelkie wydatki związane z niezbędną infrastrukturą i jej eksploatacją. W dodanych ust. 2-4 art. 22 określono, w jaki sposób podmiot wprowadzający produkty na terytorium kraju powinien ponosić koszty gospodarowania odpadami, z uwzględnieniem zbiorowego wypełniania obowiązków wynikających z rozszerzonej odpowiedzialności producenta. Do kosztów tych zalicza się następujące koszty:

1)     selektywnego zbierania odpadów powstałych z produktów, a następnie ich transportu i przetwarzania oraz koszty niezbędne do realizacji innych celów i zadań, pomniejszone o przychody z ponownego użycia, ze sprzedaży materiałów pochodzących z przetwarzania tych odpadów i z nieodebranej kaucji;

2)     informowania posiadaczy odpadów powstałych z produktów o środkach służących zapobieganiu powstawaniu odpadów, zakładach zajmujących się ponownym użyciem i przygotowaniem do ponownego użycia, systemach zbierania odpadów oraz o zapobieganiu zaśmiecaniu;

3)      gromadzenia danych i sprawozdawczości dotyczących produktów wprowadzanych do obrotu oraz zbierania i przetwarzania odpadów powstałych z produktów.

Z kolei proponowany art. 22a wskazuje obowiązki dla wprowadzających produkty oraz podmiotów realizujących obowiązki w imieniu tych przedsiębiorców, takie jak zapewnienie równej dostępności zbierania odpadów, posiadanie odpowiednich środków finansowych do wykonywania powyższych obowiązków czy stosowanie mechanizmu samokontroli i audytu w zakresie zarządzania finansami przeznaczonymi na realizację obowiązków, gromadzenia danych i sporządzania sprawozdań dotyczących produktów wprowadzanych do obrotu oraz zbierania i przetwarzania odpadów powstałych z produktów. Przez wskazane w art. 22a pkt 1 zyski ze zbierania i przetwarzania odpadów należy rozumieć zyski ekonomiczne. Równocześnie na producencie ciążyć będzie obowiązek udostępniania publicznego informacji o realizacji powyższych celów.

Wskazuję, iż zgodnie z uzasadnieniem do Projektu „Ogólne przepisy dotyczące systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta, określone w art. 22 i 22a, z uwzględnieniem wyłączenia, o którym mowa w art. 22 ust. 5, zostaną wdrożone do systemów ustanowionych na podstawie:

1. ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej,
2. ustawy z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji,
3. ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach,
4. ustawy z dnia z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi,
5. ustawy z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym,
6. ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r., o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi.”

 

Jak wskazano powyżej, Projekt na razie pozostawia system rozszerzonej odpowiedzialności producenta wyłącznie w sferze ogólnej, teoretycznej – dopiero w późniejszym czasie planowane jest wprowadzenie ww. systemu do poszczególnych ustaw. Dopiero wtedy, system rozszerzonej odpowiedzialności producenta będzie de facto funkcjonował.

1. Ustawa o gospodarce opakowaniami

W zakresie ustawy o gospodarce opakowaniami planowane zmiany dotyczą głównie wprowadzenia nowych wersji definicji (o których szerzej poniżej) dostosowanych do Dyrektywy 2018/852 oraz do wyeliminowania obowiązku odzysku odpadów. W ustawie nadal jednak pozostanie obowiązek recyklingu odpadów opakowaniowych.

Nowe (zmienione definicje);

• Odpady opakowaniowe – rozumie się przez to wszelkie opakowania lub materiały opakowaniowe, stanowiące odpady w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, z wyjątkiem pozostałości powstających w procesie produkcji (art. 8 pkt 8 ww. ustawy),
• Opakowania wielokrotnego użytku – rozumie się przez to opakowanie przeznaczone, zaprojektowane i wprowadzone do obrotu tak, aby osiągnąć w ramach jednego cyklu życia wielokrotną rotację przez powtórne napełnianie lub ponowne użycie do tego samego celu, do którego było pierwotnie przeznaczone; opakowanie to staje się odpadem opakowaniowym z chwilą, gdy przestaje być wyrobem wielokrotnego użytku (art. 8 pkt 9 ww. ustawy).
• Opakowania wielomateriałowe – rozumie się przez to opakowanie wykonane co najmniej z dwóch warstw różnych materiałów, które nie mogą być ręcznie oddzielone i tworzą jedną integralną całość, składającą się z pojemnika wewnętrznego i obudowy zewnętrznej, którą napełnia się, przechowuje, transportuje i opróżnia w takiej formie (art. 8 pkt 10 ww. ustawy).

W projekcie ustawy przewidziano też nowe poziomy recyklingu, które powinny zostać osiągnięte przez producentów do dnia 31 grudnia 2030 roku, a które zostały określone w odrębnym załączniku. Wprowadzanie nowych poziomów odbywać się ma w sposób płynny tzn. zostaną one zwiększane stopniowo w poszczególnych latach poprzez rozporządzenia ministra właściwego do spraw klimatu (art. 20 ust. 6 ww. ustawy).

 

1. ZASTRZEŻENIA

 

Należy podkreślić, iż niniejsza informacja została sporządzona w dn. 17 września 2021 r na podstawie projektu ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw z dn. 08 lipca 2021 r.

W przypadku wprowadzenia jakichkolwiek zmian w przedmiotowym projekcie oraz późniejszego wejścia w życie w zmienionej postaci, niniejsza informacja może okazać się nieaktualne bądź niekompletne.