Najistotniejsze regulacje specustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym

Najistotniejsze regulacje specustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym

W związku z sytuacją zaistniałą na obszarze Ukrainy władze Rzeczypospolitej podejmują działania legislacyjne celem pomocy uciekającym obywatelom Ukrainy.

Obecnie procedowane jest wprowadzenie specustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, która znacznie usprawni procedury legalizacji pobytu oraz dalszego funkcjonowania w społeczeństwie polskim obywateli Ukrainy.

Poniżej skrótowo zostały przedstawione najistotniejsze kwestie jakie reguluje procedowana specustawa.

Jeżeli obywatel Ukrainy, o który ucieka bezpośrednio z terenu Ukrainy, wjechał legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia określonego w przepisach wydanych na podstawie ust. 3 i deklaruje zamiar pozostania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jego pobyt na tym terytorium uznaje się za legalny w okresie 18 miesięcy licząc od dnia 24 lutego 2022 r.

W przypadku gdy wjazd obywatela Ukrainy, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie został zarejestrowany przez komendanta placówki Straży Granicznej podczas kontroli granicznej, Komendant Główny Straży Granicznej rejestruje pobyt obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na jego wniosek

Wniosek taki powinien być złożony nie później niż 60 dni od dnia wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadku obywatela Ukrainy nieposiadającego pełnej zdolności do czynności prawnych ten wniosek składa przedstawiciel ustawowy albo osoba sprawująca faktyczną pieczę nad dzieckiem.

Komendant będzie prowadził rejestr takich osób.

Obywatelowi Ukrainy, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się za legalny na podstawie art. 2 ust. 1, powinien złożyć wniosek w dowolnym organie gminy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zostanie mu wtedy nadany nr PESEL.

Wniosek składa się osobiście w siedzibie organu gminy na piśmie utrwalonym w postaci papierowej, opatrzonym własnoręcznym czytelnym podpisem, wypełnionym przez wnioskodawcę albo przez pracownika tego organu na podstawie danych podanych przez wnioskodawcę.

Tożsamość potwierdzana jest poprzez okazanie jakiegokolwiek dokumentu ze zdjęciem. W przypadku osoby, która nie ukończyła 18 lat okazuje się akt urodzenia.

W przypadku, jeśli osoba nie dysponuje żadnym dokumentem wtedy składa oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności prawnej o prawdziwości przekazywanych danych.

Dzięki przyznaniu nr PESEL będą mieli prawa do świadczeń społecznych, świadczenia dobry start, opieki zdrowotnej oraz podjęcia pracy.

Każdemu podmiotowi, w szczególności osobie fizycznej prowadzącej gospodarstwo domowe, który zapewni zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy, może być przyznane świadczenie pieniężne z tego tytułu na podstawie umowy zawartej z gminą nie dłużej niż za okres 60 dni.

Obywatel Ukrainy jest uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie pobytu zgodnego z obowiązującymi przepisami, w przypadku, gdy:

1) jego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 lub

2) jest obywatelem Ukrainy przebywającym legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

– jeżeli podmiot powierzający wykonywanie pracy powiadomi w terminie 7 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu o powierzeniu wykonywania pracy temu obywatelowi.

Obywatele Ukrainy mogą również prowadzić działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele Polski. Wymogiem jest posiadanie nr PESEL.

Jeśli małoletni obywatel Ukrainy nie ma opieki w takiej sytuacji wyznacza mu się opiekuna tymczasowego. Następuje to na wniosek lub z urzędu.

Przysługuje również pomoc w postaci jednorazowego świadczenia pieniężnego w wysokości 300 zł na osobę, przeznaczonego na utrzymanie, w szczególności na pokrycie wydatków na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej oraz opłaty mieszkaniowe.

Wniosek o wypłatę jednorazowego świadczenia pieniężnego składa się na piśmie w ośrodku pomocy społecznej.

Obywatelowi Ukrainy, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest lub był uznawany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1, udziela się, na jego wniosek, zezwolenia na pobyt czasowy.

Zezwolenia udziela się jednorazowo na okres 3 lat, licząc od dnia wydania decyzji.

Obywatelowi Ukrainy odmawia się udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w przypadku, gdy:

1) wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa, lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego;

2) obowiązuje wpis danych obywatela Ukrainy do wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany;

3) obywatel Ukrainy złożył wniosek o udzielenie tego zezwolenia z uchybieniem terminu maksymalnego.

W postępowaniu w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w ust. 1, nie rozpatruje się innych okoliczności niż te określone powyżej.

Wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, obywatel Ukrainy składa nie wcześniej niż przed upływem 9 miesięcy od dnia wjazdu, o którym mowa w art. 2 ust. 1, a nie później niż w okresie 18 miesięcy od dnia 24 lutego 2022 r. Wniosek złożony przed upływem 9 miesięcy od dnia wjazdu wojewoda pozostawia bez rozpoznania.

Zezwolenia udziela wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu obywatela Ukrainy w dniu złożenia wniosku. Zmiana miejsca pobytu obywatela Ukrainy nie wpływa na właściwość miejscową wojewody.

Jeśli obywatel Ukrainy uzyska pozwolenie na pobyt czasowy może wykonywać pracę bez posiadania zezwolenia na pracę.

Jeżeli ostatni dzień okresu pobytu obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy krajowej przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., okres pobytu na podstawie tej wizy oraz okres ważności tej wizy ulegają przedłużeniu z mocy prawa do dnia 31 grudnia 2022 r.

Jeżeli ostatni dzień okresu ważności zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego obywatelowi Ukrainy przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., okres ważności tego zezwolenia ulega przedłużeniu z mocy prawa do dnia 31 grudnia 2022 r.

Jeżeli ostatni dzień dopuszczalnego okresu pobytu obywatela Ukrainy na terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej:

1) na podstawie wizy Schengen wydanej przez organ polski,

2) na podstawie wizy wydanej przez inne państwo obszaru Schengen,

3) na podstawie dokumentu pobytowego, o którym mowa w art. 1 ust. 2

lit. a rozporządzenia Rady (WE) nr 1030/2002 z dnia 13 czerwca 2002 r. ustanawiającego

jednolity wzór dokumentów pobytowych dla obywateli państw trzecich (Dz. Urz. UE L

157 z 15.06.2002, str. 1, z późn. zm.6)), wydanego przez właściwy organ innego państwa

obszaru Schengen, albo innego dokumentu pobytowego wydanego przez organ tego

państwa, uprawniającego do podróży po terytorium innych państw tego obszaru,

4) w ramach ruchu bezwizowego

– przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., a pobyt ten rozpoczął się przed tym dniem,

jego pobyt na tym terytorium uznaje się za legalny do dnia 31 grudnia 2022 r.

Pobyt obywatela Ukrainy, któremu komendant placówki Straży Granicznej na odcinku granicy Rzeczypospolitej Polskiej z Ukrainą zezwolił na wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, uznaje się za legalny do dnia 31 grudnia 2022 r.